Przyczyny i wskazania do wykonania nefrostomii

Nefrostomię wykonuje się z wielu przyczyn, a najważniejszą z nich jest zapewnienie drożności i swobodnego odpływu moczu z nerek w przypadku, gdy doszło do zablokowania moczowodu. Wskazania:

• nowotwór naciskający moczowód, m.in. nowotwór pęcherza moczowego, nowotwór szyjki macicy, nowotwór jajnika, nowotwór prostaty, nowotwór jelita grubego i odbytnicy:

Większość nowotworów wraz z upływem czasu ulega powiększeniu, czasami dając przerzuty w odległe miejsca organizmu.  Te zlokalizowane w jamie brzusznej lub miednicy mniejszej, teoretycznie niemające żadnego związku z układem moczowym, np. nowotwór jajnika czy jelita grubego, także mogą wywierać negatywne skutki na sposób odprowadzania moczu z nerki. Gdy zlokalizowane są w pobliżu moczowodów, mogą uciskać je od zewnątrz, powodując niedrożność oraz utrudniając swobodny odpływ moczu.

• kamień w miedniczce nerkowej lub moczowodzie:

Kamień jest stwardniałą, zbitą masą, która może tworzyć się w nerkach, pęcherzyku żółciowym lub pęcherzu moczowym. Kamienie najczęściej powstają, gdy zawarte w moczu minerały lub sole kwasów ulegają krystalizacji. Większość powstających kamieni jest wydalana z organizmu podczas oddawania moczu, czasem jednak mogą utknąć w moczowodzie, zablokować normalny przepływ moczu i spowodować jego zastój w nerce oraz wystąpienie objawów chorobowych. Niektóre z nich, ze względu na zbyt duży rozmiar, nie są w stanie przejść przez moczowód i zostać samoistnie wydalone. W takim przypadku może być konieczna interwencja chirurgiczna – w celu usunięcia zalegających kamieni i zapewnienia swobodnego odpływu moczu do pęcherza moczowego.

• pozapalne lub pogruźlicze zwężenie moczowodu:

Zarówno stan zapalny i proces gojenia, jak i zmiany pozostałe po przebyciu gruźlicy, odpowiedzialne są za nadmierne wytwarzanie tkanki łącznej, w niektórych przypadkach może to spowodować zupełne zarośnięcie i zamknięcie światła moczowodu, prowadząc do zablokowania drogi odpływu moczu.

• zwężenia moczowodów po napromienianiu narządów miednicy mniejszej:

W związku z uszkodzeniem przez promienie jonizujące ścian naczyń krwionośnych, w początkowym okresie radioterapii w moczowodach dochodzi do przekrwienia i obrzęku otaczających go tkanek. U ponad połowy pacjentów dochodzi wówczas do ucisku moczowodów i zwężenia ich światła, czego wynikiem jest wystąpienie ich przejściowej niedrożności oraz powstanie zastoju moczu. Po zakończeniu radioterapii, lub czasem jeszcze w jej trakcie, może dojść do zarostowego zapalenia naczyń, w tym zastąpienia nabłonka naczyń tkanką włóknistą. Proces włóknienia obejmuje również tkanki około moczowodowe. Wynikiem opisanych procesów może być częściowa lub całkowita niedrożność moczowodów, której mogą towarzyszyć przetoki.

• pourazowe i pooperacyjne uszkodzenie moczowodów:

Urazy układu moczowego najczęściej występują w wyniku wypadków komunikacyjnych, kopnięcia lub uderzenia tępym narzędziem w okolicę lędźwiową, zadania rany kłutej ostrym narzędziem lub rany postrzałowej. Równie często uszkodzenie moczowodów następuje w wyniku urazu jatrogennego, tj. niezamierzonego zachowania się pracownika placówki leczniczej, głównie lekarza stawiającego mylną diagnozę lub w wyniku błędu podczas operacji.

Nefrostomię wykonuje się także w celu:

• profilaktycznym, po resekcji guzów miedniczki nerkowej;

• zapewnienia dostępu środków leczniczych bezpośrednio do układu wydalniczego – najczęściej antybiotyków;

• diagnostycznym, np. w przypadku wodonercza o niejasnej etiologii, drenażu torbieli lub ropnia nerki.

Wodonercze występuje w sytuacji, gdy nerka wytwarza mocz w prawidłowej ilości, ale na drodze jego odpływu znajduje się jakaś przeszkoda, np. guz, kamień moczowy lub masa uciskająca drogi moczowe z zewnątrz. Wówczas mocz zalega w nerce, stopniowo niszczy jej strukturę i upośledza funkcje. W celu zachowania prawidłowego funkcjonowania nerki należy szybko usunąć przeszkodę w odpływie moczu, bądź umożliwić odpływ inną drogą. To drugie rozwiązanie zapewnia nefrostomia przezskórna.