Anatomia i fizjologia układu moczowego

Głównym zadaniem układu moczowego człowieka jest oczyszczenie organizmu ze zbędnych produktów przemiany materii poprzez ich wydalanie w postaci moczu przy jednoczesnym utrzymaniu odpowiedniej ilości płynów w ustroju w równowadze.

Układ moczowy składa się z nerek, moczowodów, pęcherza moczowego oraz cewki moczowej.

Nerki, mające kształt fasoli i wielkość około 12 cm każda, usytuowane są na tylnej ścianie jamy brzusznej, po obu stronach kręgosłupa. O istotnym znaczeniu nerek dla organizmu człowieka świadczy duża rezerwa czynnościowa (zapas czynności):, aby wystąpiły poważne zaburzenia wynikające z upośledzonej czynności nerek, zniszczeniu musi ulec aż 75% prawidłowego ich miąższu. Oznacza to, że jedna prawidłowo pracująca nerka jest zupełnie wystarczająca dla normalnego funkcjonowania układu moczowego.

Moczowody są wąskimi rurkami o umięśnionej ścianie, którymi mocz spływa z miedniczek nerkowych do znajdującego się w dole brzucha pęcherza moczowego, będącego zbiornikiem na mocz. Wypełnienie pęcherza powoduje potrzebę oddania moczu. Aby mogło dojść do mikcji (oddania moczu), pęcherz moczowy kurczy się i mocz odpływa na zewnątrz przez cewkę moczową.

Krew doprowadzana jest do każdej z nerek poprzez tętnicę nerkową, będącą bezpośrednim odgałęzieniem najważniejszej tętnicy organizmu człowieka – aorty. Tętnica, wraz z wnikaniem do nerki, rozgałęzia się na coraz mniejsze tętniczki, a w końcu na naczynia krwionośne. Każda nerka zbudowana jest z około miliona mikroskopijnych jednostek, zwanych nefronami. Każdy z nich składa się dodatkowo z kłębuszka nerkowego, którego głównym elementem są naczynia krwionośne, służące za filtr dla przepływającej przez nie krwi. W ten sposób z ustroju usuwane są zbędne produkty przemiany materii oraz nadmiar wody – lub w przypadku słabego nawodnienia organizmu woda jest zatrzymywana by zapobiec odwodnieniu. Dodatkowo dzięki filtracji następującej w nerkach, możliwe jest utrzymanie prawidłowych stężeń elektrolitów w organizmie, takich jak sód i potas – bardzo ważnych w utrzymaniu odpowiedniej kondycji mięśnia sercowego, wapń – mający wpływ na stan kości, magnez, fosfor, oraz wielu innych substancji – kwasów i zasad. W ten sposób przefiltrowana krew ulega ostatecznej przemianie w mocz, który opuszczając miedniczki nerkowe odpływa moczowodami do pęcherza moczowego.

Układ moczowy człowieka